De kenmerkende lintbebouwing van dijken en paden geven de Zaanstreek een unieke cultuurhistorische waarde. Verstedelijking, schaalvergroting en inklinking van het veen zetten het landschap echter onder druk. Daarom bekijkt de gemeente Zaanstad, samen met andere betrokkenen en met de hulp van Wing, hoe dit bijzondere landschap kan worden behouden.
In de Zaanstreek vormde de oorspronkelijke veengrond het vertrekpunt voor de ontwikkeling van het landschap. Wie zich verdiept in de Zaanse lintbebouwing, dijken en paden, ontdekt de ontstaansgeschiedenis van Zaanstad. Deze cultuurhistorische ruimtelijke structuren maken de stad uniek in de regio en ver daarbuiten. Maar ze staan onder druk door de oprukkende verstedelijking, agrarische schaalvergroting en de inklinking van het veen. De gemeente zoekt, ondersteund door Wing, naar een passend antwoord op de bedreigingen.
Eerst hebben ambtenaren van de gemeente een cultuurhistorische verkenning gedaan. Vervolgens heeft Wing geholpen om het Zaanse ruimtelijke netwerk en de sterke punten ervan in beeld te brengen. We hebben een landelijk en een stedelijk gebied gekozen voor verdere uitwerking. Voor deze gebieden beschrijven we de kernkwaliteiten, zoals bijvoorbeeld het mooie zicht vanaf de lintbebouwing naar het open landschap in Westzaan, of het zicht op de Zaan in Zaandam. Dit vormt de basis van de gemeentelijke visie op de ruimtelijke mogelijkheden voor nieuwe ontwikkelingen.
Afwegen
Met de visie wil de gemeente bewoners, bedrijven en andere partijen met nieuwe plannen informeren en inspireren. We schetsen ook het kader waarbinnen afwegingen kunnen plaatsvinden. In welke gebieden staat het behoud voorop en waar is meer ruimtelijke ontwikkeling mogelijk? Het afwegingskader laat op hoofdlijnen zien hoe het unieke karakter van het Zaanse cultuurlandschap kan worden behouden en versterkt.
Iedereen betrekken
Tijdens de ontwikkeling van de visie spreekt de gemeente met uiteenlopende groepen. Het gaat om brede inhoudelijke consultaties van de provincie en de welstandscommissie tot historische verenigingen, bewoners en lokale ondernemers. Om de inwoners van de Zaanstreek en alle andere belanghebbenden goed te informeren, maken we de kwaliteiten van de lintbebouwing, dijken en paden op een beeldende manier inzichtelijk. We plaatsen deze kaarten, schetsen en infographics online, zodat ze voor iedereen toegankelijk zijn. Daarmee loopt de gemeente vooruit op de nieuwe Omgevingswet.
