Het aantal houtsingels, elzensingels en houtwallen in het Zuidelijk Westerkwartier van Groningen neemt af. Wing voerde in opdracht van gemeente en provincie een verkenning uit naar drie andere houtsingelgebieden, om te kijken wat succesfactoren zijn en hoe het Westerkwartier hiervan kan leren. Ook brachten we de houtsingelstructuur gebiedsdekkend in kaart.
Houtsingels, elzensingels en houtwallen begrenzen agrarische percelen, bieden ruimte aan dieren en planten en geven het landschap een cultuurhistorisch aanzien. Maar ze staan onder druk want veel grondeigenaren, voornamelijk boeren, zien er de meerwaarde niet meer van in. Ze hebben afrastering voor hun vee, en stoken op gas in plaats van hout. De singels zorgen voor ongewenste schaduw en takken op het land.
Behoud vraagt beheer
Behoud vraagt beheer. Wing bezocht drie houtsingelgebieden: de Noardlike Fryske Wâlden, de Gelderse Ooijpolder en het gebied Staphorst/ Rouveen in Overijssel, om te kijken hoe ze het daar aanpakken. Ook hier bleek behoud niet vanzelf te gaan, maar er viel wel van te leren. Zo is in de Noardlike Fryske Wâlden een adviseur landschapsonderhoud de cruciale schakel tussen grondeigenaar en gemeente. In de Ooijpolder werken partijen met langjarige contracten en een financiële vergoeding die boeren over de streep trekt. In Staphorst/ Rouveen worden deelnemers betrokken bij de beoordeling en mogelijke ontwikkelingspaden van hun elementen.
Op de kaart
Het is lastig om zo’n groot gebied aan houtsingels goed te waarborgen. Verschillende (terreinbeherende-) organisaties zetten houtsingels ieder op hun eigen manier op de kaart; de een bekijkt het soort singels, de ander let vooral op kwaliteit.
Grootschaligheid, ontbreken van actuele data en gebrek aan overlap in bestaande data, zorgen ervoor dat sommige houtsingels onopgemerkt, of zonder juridische consequenties, verdwijnen. Eerst moet duidelijk zijn waar wat staat en het liefst wat de kwaliteit daarvan is. Pas dan kan je beleid ontwikkelen, handhaven en bepalen of er sprake is van voor- of achteruitgang.
Gezamenlijk opgave
Om die basis op orde te krijgen, brachten we alle singels in het Westerkwartier gebiedsdekkend in kaart. Vanuit daar kunnen betrokken partijen verder werken aan instandhouding en verbetering van de houtsingelstructuur. Onze verkenning leidde tot een lijst aanbevelingen, waar niet alleen de gemeente, maar ook de provincie Groningen, betrokken terreinbeherende organisaties en grondeigenaren mee vooruit kunnen. Behoud van deze karakteristieke singels is een gezamenlijke opgave.
Samenwerkingspartners
- BoerenNatuur Groningen West
- Landschapsbeheer Groningen
- Gemeente Westerkwartier
- Provincie Groningen