Ontwikkelingen als extreme droogte en hoogwater laten zien hoe urgent grensoverstijgende samenwerking aan water is. Wing verkende hoe dit vorm krijgt tussen Nederland en Noordrijn-Westfalen. Is er meer nodig of moet het anders? En kan de grenslandagenda hieraan bijdragen?
In de afgelopen jaren is de wens gegroeid om in de toekomst beter voorbereid te zijn op hoogwatercalamiteiten en de droogteproblematiek. Daarom wilden Nederland en de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen onderzoeken of er meer of andere samenwerking nodig is op gebied van water. Jaarlijks houden deze deelstaat en ons land een Grenslandconferentie, die van belang is op verschillende politieke en bestuurlijke niveaus. De thema’s waarvoor beide landen zich samen willen inzetten, komen op de grenslandagenda. In 2021 is besloten de onderwerpen stikstof en water te verkennen. Vervolgens hebben de provincies Overijssel en Gelderland Wing gevraagd voor de verkenning van de grensoverstijgende samenwerking aan water.
Uitdagingen en knelpunten
Eerst hebben we een literatuuronderzoek gedaan en gesprekken gevoerd om uit te zoeken hoe deze samenwerking er nu voor staat. Daarbij keken we specifiek naar de onderwerpen waterkwaliteit, grond- en drinkwater, droogte, hoogwater en klimaatadaptatie. Tijdens verdiepingssessies aan zowel Nederlandse als Duitse zijde hebben we vervolgens de inhoudelijke uitdagingen en organisatorische knelpunten besproken. De grootste uitdagingen zijn:
- Ontbreken van overzicht van de bestaande overleggen en samenwerkingen en regie hierop.
- Gebrek aan bestuurlijke samenwerking voor planvorming, beleidsontwikkeling en uitvoering.
- Agenderen van nieuwe thema’s met grote urgentie, zoals droogte.
- Voldoende aandacht voor interculturele samenwerking.
Wens tot efficiëntie
Slechts aan drie van de vijf wateropgaven werken Noordrijn-Westfalen en Nederland structureel samen. De vorm, frequentie en het werkgebied verschillen. De betrokkenen aan beide kanten van de grens hebben de wens om efficiënter samen te werken binnen de bestaande overleggen en organen. Ook voelt iedereen de noodzaak om hierin klimaatadaptatie integraal aan te pakken.
Ad rem en gründlich
Aan de laatste uitdaging, intercultureel samenwerken, hebben we veel aandacht besteed, door ons met een Duitse expert en onze opdrachtgevers te verdiepen in de cultuurverschillen en deze met wat humor bespreekbaar te maken. De grote verschillen zijn over en weer wel bekend. Maar waarom wij Nederlanders zo ad rem reageren en waarom Duitsers gründlich und punktlich zijn, vraagt niemand zich af. We denken elkaar te begrijpen, alleen zijn veel verschillen zo diep cultureel geworteld dat we ons er niet eens van bewust zijn. In het verlengde hiervan hebben we ook enkele adviezen in het rapport opgenomen.
Advies
Op basis van de verkenning geven we in de eindrapportage adviezen over samenwerken op inhoud in de bestaande bestuursorganen en ook binnen de grenslandagenda. Ook raden wij een vervolgsessie aan met Nederlandse en Noordrijn-Westfaalse vertegenwoordigers, om de opbrengsten van de verkenning en eventuele vervolgstappen te bespreken. Voor meer informatie over het de verkenning en de eindrapportage kunt u terecht bij Maartje van Lieshout.